CONTO BABASAN

Conto Babasan

• Abang-abang lambé: Alus omongan wungkul, ukur keur ngagenahkeun hate nu sejen
• Aku-aku angga: Ngaku barang batur majar teh anuna, ngaku baraya ka nu beunghar atawa jeneng kalawan pangarahan
• Alak paul: Tempat nu lain dikieu jarakna, pohara jauhna
• Alak-alak cumampaka: Niru-niru saluhureun
• Anak puputon: Anak anu kacida didama-damana, nu pohara dipikanyaahna
• Asa leungit leungeun gigir: Leungiteun jelema anu pohara hade gawena
• Awak sabeulah: Teu rimbitan, mun ninggang di awewe teu boga salaki, mun ninggang di lalaki teu boga pamajikan
• Asak warah: Cukup latihan (didikan). Cirina: henteu dusun, basa jeung paripolahna euweuh nu salah
• Ajak jawa: Ngajak anu henteu saenyana, henteu terus jeung hate, ngan ukur papaes bae, supaya ngeunaheun batur (tawar gatra)
• Akal koja: Pinter dina kagoregan atawa kajahatan
• Anak emas: Budak atawa kolot anu kacida dipikanyaahna. Teu kudu ku indung bapana bae, bisa oge ku dununganana.
• Aya buntutna: Aya terusna, aya tuluyna
• Alus laur: Teteg dedeg pangadegna
• Atah anjang: Arang nganjang
• Adigung adiguna: Gede hulu boga rasa leuwih ti batur. Kaciri dina laku lampahna jeung omonganana
• Along-along bagja: Teu tulus meunang kabagjaan

• Babalik Pikir: Robah lampah jadi hade
• Balik ngaran: Ngadon maot di lembur batur. Nu balik teh lain jelemana, tapi ngaranna wungkul.
• Bancang pakewuh: Kasusah atawa karerepet. Biasana kasusah nu gede wungkul

• Biwir nyiru rombéngeun: Cerewed, sagala rasiah diomongkeun
• Beurat birit: Hese jeung sungkan dititah
• Beuteung anjingeun: Ngeunaan jelema anu beuteungna jiga beuteung anjing
• Buntut kasiran: Koret, medit, ngeupeul, tara isan daek barang bere
• Baleg tampele: Ari rasa tresna ka lalaki geus aya, ngan lamun papanggih jeung jelemana, gede keneh kaera
• Bungbulang tunda: Tunda talatah, lamun dititah tara sok pek ku maneh tapi sok nitah deui ka batur

• Cacag nangkaeun: Henteu beres, henteu rata
• Carang takol: Saeutik nyaritana, anu diomongkeun teh anu perluna bae

• Careham hayameun: Jelema garogotan. Papakean keur dikaput hayang geura anggeue da hayang geura make. Bungbuahan can asak hayang ngala da hayang nyaho rasana, jrrd
• Cukup belengur: Resep mere ka batur bari teu ngingetkeun kaperluan sorangan

• Diangeuncareuhkeun: Diantep teu didahar atawa dipirosea
• Dibejerbeaskeun: Diterangkeun kalawan eces pisan

• Disakompetdaunkeun: Nu goreng saurang ari disebutkeunana mah goreng kabeh
• Deugdeug tanjeuran : Pada ngadeugdeug sabab jadi tongtonan, ku tina pinterna dina kasenian. Misalna: pinter ngawih, ngacapi, nyuling, jst
• Éléh déét: Ngelehan maneh ka sahandapeun nu tuna luang pangalamanana lantaran karunya
• Élmu ajug: Jalma nu bisa mapatahan kahadéan ka batur, tapi manéhna sorangan teu ngajalankeun éta papatah
• Elok bangkong: Nuju sakarat ngan kari tunggu dawuh bae, keur ngaleupaskeun nyawa
• Galagah kacaahan: Ngalajur napsu kabawa ku batur
• Galak sinongnong: Mimiti aya sir ka awewe, can wani adu hareupan
• Gancang pincang: Pagawean nu gancang anggeus tapi hasilna goreng
• Gantung denge: Ngarasa hanjakal henteu terus bisa ngadengekeun, caritana kaburu anggeus
• Ganti pileumpangan: Ganti adat anu tadina hade jadi goreng atawa sabalikna
• Gindi pikir belang bayah: Boga pikiran goreng ka papada kawula
• Gurat batu/cadas: Pageuh jangji, tara ngarobah naon bae anu geus dipasinikeun
• Ginding bangbara: Resep ngaginding ngarah katenjo ku batur tapi di imah mah kekerehet

• Hampang birit: Gampang jeung daekan dititah
• Hampang leungeun: Gampang teuteunggeul
• Harewos bojong: Omongan anu diharewoskeun tapi kadenge ku nu deukeut ka nu diharewosanana
• Handap asor: Daek ngahormat ka batur
• Harigu manukeun: Dada jelema nu nonjol ka hareup siga harigu manuk
• Heuras letah: Heuras ati, omonganana sugal
• Hirup ngabangbara: Ari tempat pikeun matuh mah leutik tur teu tumaninah, tapi lamun kaluar ti imah ginding teu eleh ku batur
• Haseum budi: Leuwih mindeng baeud jeung camberut batan seuri
• Ieu aing: Boga rasa pangpunjulna, panggagahna, pangbeungharna

• Jabung tumalapung, sabda tumapalang: Jelema nu teu nyaho urusan megat kalimah (megat omongan batur)
• Jauh ka bedug: Dusun, bodo, euweuh kanyaho
• Kawas aeud: Nya goreng budi nya bangor, lalandian diucapkeun ka sahandapeun ku nu keur rada keuheul bari heureuy
• Ka bula ka bale: Bisa nyaluyukeun diri di tempat mana bae, atawa jeung jelema nu kumaha bae, bisa gawe kasar jeung gawe lemes

• Kurung batok: Tara campuh-gaul, heureut kanyaho
• Katurug katutuh: Keur cilaka katambah-tambah ku pikasusaheun
• Kandel kulit beungeut: Teu aya kaera
• Kumis bangbara ngaliang: Kumis anu nyeseg kana liang irung
• Kawas bayah kuda: Dilarapkeun kana papakean anu warnana geus belel pisan
• Kawas embé/ucing: Embung mandi sabab sieun ku cai
• Kawas careuh bulan: Camerok, diwedak kandel teuing
• Mageuhan cangcut taliwanda: Geus saged pikeun bajoang
• Malikeun pangali: Disérénan pagawean malah nempuhkeun ka nu nyerenkeun
• Malapah gedang: Malibir henteu jol pok ka nu dipimaksud
• Ngadeupaan lincar: Kukurilingan deukeut imah nu keur hajat ngarah diondang
• Ngarangkaskeun dungus: Ari hayang jeung bogohna mah ti bareto, ti keur ngora keneh, ngan kaselang heula ku kawin ka nu sejen. Kakolotnakeun kakara diparengkeun ngajodo
• Ngadu angklung: Parea-rea omong nu taya gunana
• Nyoo gado: Ngaheureuyan jelema anu pantesna dihormat
• Ngacak ngebur: Rek make naon bae oge bisa, da aya jeung geus sadia, mangpang-meungpeung
• Ngadaun ngora: Nembongkeun deui kamajuan sanggeus ngalaman mundur
• Ngarawu ku siku: Hayang loba untung, tungtungna teu beubeunangan
• Pait daging pahang tulang: Cageur, teu keuna ku panyakit atawa naon bae
• Peupeureum asu: Tacan mondok tibra, keur leleyepan keneh. Sakur anu ngomong, boh di imah boh di luar kadenge keneh
• Pindah pileumpangan: Ganti adat, robah kalakuan, tina hade kana goreng. Anu tadina darehdeh, someah tur handap asor, jadi haseum budi tur adigung, gede hulu
• Rambat kamale: Boga perkara ayang-ayangan, teu anggeus-anggeus
• Sentak badakeun: Teu ceéhan digawe. Dina mimiti mah pohara getolna, tapi beuki lila beuki ngedul, tungtungna pagawean teh diantep teu dipigawé pisan.
• Sésérang padung: Ngeunaan awewe atawa lalaki anu loba keneh nafsuna cara baheula keur ngora. Sasarina aya di jelema nu geus kolot, tereh paeh
• Tamplok aseupan: Nurun sagemblengna ka anak, boh dedeg pangadegna, boh tingkah polahna
• Teu diambeuan: Teu dipikaserab, teu dipikasieun, teu dihargaan

• Teu didingding kelir: Diceplakkeun satarabasna taya nu dipinding-pinding